گفتاردرمانی تبریز

آپراکسی

آپراکسی اختلال مربوط به حرکات آموخته شده ای است، که به واسطه ی فلجی ضعف وعدم هماهنگی بوجود نمی آیدونمی توان آن را ناشی از فقدان حسی نقص درکی یاعدم توجه به دستورات به حساب آورد،گشویند آنرا اختلال دربرنامه ریزی حرکتی تعریف کرده است.آپراکسی اختلال در اجرای ارادی اعمال حرکتی یادگرفته شده است ،که با آسیب درنواحی ارتباطی حرکتی وراه های ارتباطی ایجاد میشودکه درآن ژسچرهای اتوماتیک سالم هستند.

ایتیولوژی:

برنامه ریزی حرکتی گفتار:

برنامه ریزی و طراحی ناخودآگاه برای توالی حرکات گفتاری به طورقوی به وسیله نواحی PremotorیاPrefrontalبه ویژه ناحیه ی بروکاوSMAسمت چپ یا نیمکره ی برتر انجام میشود.ناحیه ی بروکا به حرکات متوالی و همزمان کمک میکند.گوئیتروهمکاران نوعی مدل عصبی برای تولید هجا مطرح می کنند که شامل قشرپیش حرکتی شکمی است ودرناحیه اطراف شیار پیش مرکزی شکمی ونیز ناحیه بروکا قرارگرفته است.SMAباناحیه بروکا،کورتکس اولیه حرکتی،عقده قاعده ای وساختارهای سیستم لیمبیک درارتباط است وبه نظر می رسدبا فرآیندهای عاطفی وشناختی که فعالیت را برمی انگیزانند،مرتبط بوده ودرشروع گفتارگزاره ایی (Propositional speech)ونیز کنترل آن نقش مهمی داشته باشد.بررسی CTاسکن بیماران دچارآپراکسی اکتسابی گفتار توسط  Dronkers نشان دادکه شکنج پیش مرکزی فوقانی چپ اینسولا در برنامه ریزی حرکتی تولید گفتار درگیر شده است.باانجام مطالعات طولی درگیری این نواحی درتمام بیماران مورد مطالعه که آپراکسی گفتاری داشتند مشخص شد.اغلب AOSبا آفازی بروکا همراه است،گفتاربه دلیل آشفتگی وبی ثباتی  در توالی وانتخاب و هدف حرکات تولیدی دچارنقص است.آپراکسی گفتار و آپراکسی دهانی ممکن است مستقلا یا همراه با هم وجود داشته باشند.ممکن است آپراکسی دهانی منشا آپراکسی گفتار باشد.ازطرفی آپراکسی گفتارمی تواندبه شکل خالص ظاهر شوداما همانطور که درآفازی بروکای کلاسیک دیده میشوددراغلب موارد با نوعی اختلال زبانی همراه است.برخی از نورولوژیست ها و آسیب شناسان گفتاروزبان انکارمیکنند آنچه که آپراکسی گفتارنامیده میشودشکل خاصی از اختلال کنشی است.آن ها اعتقاد دارندکه عناصرومؤلفه های آپراکسیک در آفازی بروکا چیزی بیش ازیک مشکل حرکتی است.شواهدکافی هنوزبرای حل این مساله دردست نیست.آپراکسی خالص گفتار عمومابالوب فرونتال چپ مرتبط بوده است و این طور تصور میرودکه ضایعه اختصاصا به ناحیه بروکاومناطقی بیش ازلوب فرونتال محسوب میشود.ازآنجاکه به نظرمی رسدمناطقی فراتر از ناحیه بروکانیزذرایجادعلایم گفتارآپراکسیک نقش داشته باشند،لذا نتایج مربوط به محل ضایعه هنوزبه طورقطع مشخص نشده است.

09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
Tabslp.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

معرفی داستان اجتماعی

 داستان اجتماعی باید متنا سب با بیمار و کیفیت اطمینان بخش آن ارائه شود. پس از بررسی پیش نویس داستان اجتماعی توسط افراد متخصص ، این متن در یک محیط آرام به فرد اوتیسم معرفی می گردد. این امر بسیار مهم است چرا که اضطراب می تواند بر یادگیری مثبت تأثیر گذارد و در بلند مدت بر دید فرد اوتیسم نسبت به داستان تأثیر معکوس گذارد. در اختیارگذاشتن داستان اجتماعی موقع بروز یک حادثه نا گوار یا مواقعی که شخص اوتیسم ناراحت باشد توصیه نمی شود. بعلاوه بررسی داستان اجتماعی نیز برای تعیین عوا قب رفتار غلط نامنا سب است. صداقت مهمترین عامل هنگام معرفی داستان اجتماعی می با شد. یک جمله ساده و صادق تمام چیزی است که مورد نیاز است.
 
 بررسی دا ستان اجتماعی:

 داستان اجتماعی با یک نگرش مثبت و غیر رسمی بررسی می شود و شاید مهمترین عامل در اجرای آن باشد. سایر جنبه ها بدون بیمار و با نگرش مثبت با شکست مواجه می شود. نویسنده شرح را به آرامی و دوستانه می خواند تا با بیمار و کیفیت اطمینان بخش متن هماهنگ باشد. هنگامی که شرحی معرفی گردید و با شخص اوتیسم خوانده شد درخواست از دیگران برای بررسی آن با شخص اوتیسم مفید است، از افرادی دعوت می شود که درداستان اهمیت داشته یا مستقیماً تحت تأثیر محتوای داستان با شد سپس داستان به اشتراک گذاشته می شود.

سه دلیل برای اینکار وجود دارد:

1-    دیگران به صورت فیزیکی به شخص اوتیسم نشان می دهند که درحال حاضر آنها نیز همان اطلاعات را دارند.
2-    امکان بررسی سریع داستان در بافت اجتماعی آن فراهم می شود.
3-    امکان تعمیم داستان در موقعیتهای دیگر فراهم می شود.

این امر باعث همکاری و هماهنگی می شود، داستان ها معمولاً به صورت جداگانه معرفی می شوند تا زمان مورد نیاز برای تمرکز بر یک مفهوم یا مهارت و پرهیز از اطلاعات بیش از حد حاصل شود.
اکثر داستان ها اساساً روزی یک بار و بقیه قبل از وضعیت توصیفی خود بررسی می شوند موضوع داستان نیز بر زمان بندی بررسی تأثیرگذار است مثلا داستان فصل تعطیلات ظرف چند هفته تا چند روز از واقعه بررسی می شود. در مقابل داستانی که بیانگر مهارت اجتماعی است که در شرایط متفاوت بکار می رود ممکن است هر روز و شاید با اضافه کردن جزئیات جدید بررسی شود.

کمرنگ کردن دا ستان اجتماعی

استراتژی هایی وجود دارد که می تواند به آرامی استقلال فرد اوتیسم و تسلط او بر اطلاعات داستان اجتماعی را ا فزایش دهد. یکی از ساده ترین راهها برای این کار باز نویسی آن است دراین مورد جملات انتخاب شده حذف یا ویرایش می شوند. مثلاً موقعی که کودکی در مورد مهارت یا مفهوم جدیدی اطمینان حاصل می کند می توان جملات رهنمودی را از داستان حذف کرد یا به جای حذف کامل ، آنها را به صورت ناتمام بازنویسی کرد. این به کودک کمک می کند با کمک نویسنده اطلاعات را باز خوانی کند.
توجه داشته باشیدکه حذف یا ویرایش جملات قالب داستان را تغییر می دهد که برای برخی از ا فراد اوتیسم ناراحت کننده می باشد. در صورت بروز این مشکل به فکر جایگزینی برای تغییر در متن یا تصاویر داستان با شید.

در روش دیگر برای افزایش استقلال نیازی به تغییر داستان اولیه نیست بلکه زمان بندی بررسی افزایش می یابد که این باعث بالا رفتن زمان بین دوره های بررسی می شود مثلاً به جای خواندن روزانه یک داستان می توان آن را چهار بار در هفته بررسی کرد. گاهی نیز شخص اوتیسم خود باز خوردی مبنی بر نیاز به بررسی از خود نشان خواهد داد.

گاهی داستان ها حالت دفاعی یک شخص را آشکار می کند که چندین علت دارد،گاهی شخص آگاهانه و به صورت مکرر بر نواحی دشواری توجه می کندو حالت دفاعی به خود می گیرد و این وضعیت با ارائه داستان هایی که حاو ی تعریف و تمجید از پیشرفتها می باشد قابل حل است.

09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
Tabslp.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

دو نمونه دیگر از جملات نیز ممکن است در داستان اجتماعی به کار روند: جملات کنترل و جملات همکاری.

اگر چه موارد استفاده آنها مثل جملات قبل نیست و لی حاکی از ایده های مهمی هستند. به خصوص اینکه آنهانقش شخص اوتیسم را در تعیین پا سخ های خود و تلاش های دیگران را در مو فقیت شخص اوتیسم بیان می کند.

جملات کنترل عباراتی است که توسط فرد اوتیسم برای تعیین استراتژی های شخص برای باز خوانی اطلاعات نوشته می شود. جمله کنترل معمولاً منعکس کننده علائق شخص یا سبک نگارش موردعلاقه او است. در ابتدا شخص اوتیسم داستان اجتماعی را بررسی کرده و چندجمله کنترل به آن می افزاید. مثلاً بنیامین که یک پسر نه ساله و کارشناس حشرات است هر وقت کسی می گوید:« نظرم عوض شد» ناراحت می شود. او پس از خواندن داستان اجتماعی در مورد منظور ا فراد از این جمله، آن را به این شکل می نویسد: و قتی کسی می گوید نظرم عوض شد یعنی به ایده بهتری فکر می کنم مثل کرم پروانه ای که به پروانه تبدیل می شود.

جملات همکاری بیانگر کارهای دیگران برای کمک به دانش آموز است.به عنوان مثال در داستان توالت رفتن جمله همکاری بدین شرح خواهد بود: « والدین و معلمان من در یاد گیری من در استفاده از توالت به من کمک خواهند کرد»
به این ترتیب جملات همکاری، نقش والدین، همسالان و متخصصان را در مو فقیت شخص اوتیسم یاد آوری می کند.جمله همکاری ممکن است به صورت عبارات ناقص نوشته شود تا به فرد اوتیسم کمک کند تا کسانی که به او در یادگیری مهارت ها کمک می کنندرا شناسایی کند.

09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
Tabslp.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

اختلالات تولید

اگر نگاهی به بدن آدمی و کارکردهایش بیاندازیم انسان و تولید گفتار را می‌توانیم یک دستگاه خود تنظیم مدار بسته در نظر بگیریم و مانند هر سیستمی بدن انسان نیز دارای 1- درون داد 2- پردازشگر 3- برون داد خواهد بود که تعامل این سه وجه کارکرد آدمی را تولید و تنظیم می‌نماید.آنچه مسلم است ارتباط مستقیمی بین پیچیدگی رفتار و تاکید بر یک مکانیسم پس نوردی برای آن رفتار وجود دارد به  نظر فرنبکس (1954) تولید گفتار روندی است از یک دستگاه خود تنظیم مدار بسته و بدین ترتیب این دستگاه داری سه عامل 1- واحد کنترل 2- واحد عامل 3- واحد حساسه. واحد کنترل از دید دیگر در بدن آدمی همان مغز است و واحد عامل شامل اندامهای گویایی است و سلولهای حسی و عصبی همان واحد حساسه را تشکیل می‌دهد. واحد عامل و حساسه بقدری به هم نزدیک هستند که آنها را بعنوان دستگاه حس و حرکتی می‌شناسیم.

حال برای ساده‌تر شدن مطلب اینجانب شروع به بررسی مفاهیم این مطلب می‌پردازیم.

برای واحد کنترل یامغز باید اطلاعاتی وارد شود تا بتواند براساس اطلاعات وارده به تجزیه و تحلل پرداخته و نظر خود را اعلام دارد و برای مغز انسان 6 واحد حساسه وجود دارد که اطلاعات را به او می‌رساند این 6 واحد  عبارتنداز 1- حس بینایی 2- حس شنوایی 3- حس بویایی 4- حس چشایی 5- حس لامسه 6- پروپریوسپتیو .

البته بدیهی است که اگر این واحدها اشکالی هر چند  جزیی داشته باشد چه بر سر واحد پردازشگر و نتایج حاصله و محصول نهایی خواهد آمد! بنابراین کار کرد صحیح ا ین حسها برای محصول نهایی (گفتار یا حرکت) اهمیت بسزایی می‌یابد. در اینجا به بررسی اجمالی هر یک از حس‌ها می‌پردازیم

مسول توانایی ما در تشخیص‌های نیمه راه (قبل از ایجاد محصول نهایی) احتمالا حس عمیقی است البته حس بساوایی که قسمتی از حس عمق است در تصحیح نیمه راه تاثیر ندارد و پس از اتمام حرکت و بوجود آمدن محصول می‌تواند قضاوت نماید.

پس نورد شنیداری نیز مانند پس نورد بساوایی برای تصحیحات بعد از وقفه کاربرد دارد و کنترل کیفیت، زیروبمی و خیشومی شدگی به عهده حس شنوایی است.

تولید هم خوانها  تنظیم ظریف نحوه­ی ادای آنها با استفاده از مسیسر عمقی- بساوایی صورت می‌گیرد.

حال می‌خواهیم اختلالات حسی را که باعث ایجاد مشکلات تولیدی می‌گردند را بررسی نمائیم البته لازم به ذکر است که به دلیل سختی کار تحقیق در مورد تاثیرات حس‌ها تنها حس‌هایی را مطرح می‌کنیم که تحقیق شده و دارای بیشترین تاثیر هستند.

09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
Tabslp.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/

ارتباط بین گوش دادن و خواندن

در این دو جنبه از زبان بر دریافت اطلاعات و اندیشه از دیگران تاکید می گردد. از لحاظ کدبرگردانی زبان بیت آنها تشابه وجود داردو یکی از راه چشم و دیگری از راه گوش.

هر دو مستلزم توانایی دریافت ، معنی بخشیدن و سازمان دادن محرکات هستند و نیازمند به استفاده از گنجینه لغات حافظه می باشند.بنابراین همبستگی بالایی بین زبان دریافتی گوش دادن و خواندن وجود دارد.

واژه خواندن این معنی را القا می کند که با مبادرت به آن فهم و دریافتی حاصل شود.از این رو راسل (1957) واژه شنود را مطرح می کنند.

مهارت های گوش دادن که برای خواندن مورد نیاز است :

1-                                                                                              ادراک شنودی اصوات غیر کلامی و کلامی

2-                                                                                             تمیز اصوات منفرد کلامی

3-                                                                                             فهم و دریافت مفاهیم

4-                                                                                             پی ریزی فرهنگ لغات شنیداری

5-                                                                                             حافظه شنودی

6-                                                                                             فهم و دریافت شنودی

توانایی دریافت و بازشناسی اصوات واجی زبان یک عالم مهم در آمادگی خواندن است.بدون این مهارت یادگیری شکل نوشتاری زبان غیر ممکن است.

مهارت های لازم برای بازشناسی واج ها :

-همخوانهای هم صدای اول- بازشناسی معنی : تصاویری را که با یک صدا شروع می شود ، نشان دهد .

-جعبه های صوتی : هر جعبه نماینده یک صدا باشد و کودک با شنیدن صدای آن را در جعبه مربوطه اش قرار دهد.

-همخوان های اول مشابه یا متفاوت : سه کلمه بگویید ، دو کلمه صدای اول مشابه داشته باشند و کودک تشخیص دهد و یا دو کلمه با صدای متفاوت را مشخص کند. ( سگ- شیر- ساک)

-همخوان های نا همشکل یک صدا : تشخیص دهد صداهای اول کلماتی مانند سیب ، صابون و ثریا یکسان است.

-بشنو- بنویس: کلمات با صدای اول مشابه بگویید کودک بنویسد.

-جابجایی حروف :  به کودک بگویید نخستین صدای یک کلمه را با صداهای انتهایی کلمه دیگر ترکیب کند و کلمه تازه ای بسازد. مانند : اول غاز را بردار و به جای اخر باد بگذار ( باغ)

-بازی پیوند شنودی : نام اشیا را به صورت تجزیه شده بگویید و کودک نام آن را پیدا کند . مانند  ت    و    پ    توپ        س   ی     ب     سیب

-شنیدن واکه ها : شنیدن واکه ها برای کودکان از همخوان ها مشکل تر است . واکه های ( ای ، آ ،او )را در کلمات مختلف تمرین کنید.

-هم قافیه ها : مشابه کلمه اهو را بگو . می توانید کودک راهنمایی کنید . مثال : برگهاش سبزه ، توی سالاد می ریزیم      کاهو

-آگاهی از کلمات هم وزن : به کودک سه کلمه بگویید و او کلمات موزون را پیدا کند ( موش    لب   گوش)

09146590651

دکتر جعفر معصومی            دکترای تخصصی گفتاردرمانی از دانشگاه تهران
Tabslp.com

https://telegram.me/jafarmasumi

https://www.instagram.com/goftardarmani_tabriz/